بیماری وسواس(از ابتلا تا درمان)
بیماری وسواس(از ابتلا تا درمان)
وسواس,بیماری وسواس,وسواس در بارداری,علائم وسواس,درمان وسواس,درمان وسواس با طب سوزنی,مواد غذایی مناسب برای درمان وسواس,وسواس را چگونه درمان کنیم,وسواس در کودکان,وسواس در بزرگسالان,وسواس در نوزادان,وسواس در بهار,وسواس در تابستان,وسواس در پاییز,وسواس در زمستان,آشنایی با وسواس,همه چیز در مورد وسواس,وسواس واگیردار است,وسواس و درمان آن,ورزشهای مناسب برای درمان وسواس
به گزارش بی اس ام اس
وسواس عبارت است از تکرار بدون اراده افکار ناخوشایند . اگر چه فرد می
فهمد که این افکار نامناسب وغیر عادی است لیکن قادر به دور کردن آنهانیست .
وسواس تا اندازه ای در همه افراد بشروجود دارد ومظاهر آن در شک و
تردید،عدم قدرت در تمرکز فکری ، فراموشی و گاهی کم خوابی دیده می شود
.وسواس هنگامی غیر عادی محسوب می شود که شخص مبتلا به آن می فهمد که فکری
که او را به خود مشغول کرده بسیار قوی است و سعی می کند که آنرا از خود دور
سازد ولی چون قادر نیست احساس می نماید که فکر مذکور بر او مسلط شده است
.وسواس یک ایده، فکر، تصور، احساس یا حرکت مکرر یا مضر که با نوعى احساس
اجبار و ناچارى ذهنى و علاقه به مقاومت در برابر آن همراه است. بیمار متوجه
بیگانه بودن حادثه نسبتبه شخصیتخود بوده از غیر عادى و نابهنجار بودن
رفتار خودآگاه است.روانشناسان وسواس را نوعى بیمارى از سرى نوروزهاى شدید
مىدانند که تعادل روانى و رفتارى را از بیمار سلب و او را در سازگارى با
محیط دچار اشکال مىسازد و این عدم تعادل و اختلال داراى صورتى آشکار
است.روانکاوان نیز وسواس را نوعى غریزه واخورده و ناخودآگاه معرفى مىکنند و
آن را حالتى مىدانند که در آن، فکر، میل، یا عقیدهاى خاص، که اغلب
وهمآمیز و اشتباه است آدمى را در بند خود مىگیرد، آنچنان که حتى اختیار و
اراده را از او سلب کرده و بیمار را وامىدارد که حتى رفتارى را برخلاف
میل و خواستهاش انجام دهد و بیمار هرچند به بیهودگى کار یا افکار خودآگاه
است اما نمىتواند از قید آن رهایى یابد.وسواس به صورتهاى مختلف بروز
مىکند و در بیمار مبتلاى به آن این موارد ملاحظه مىشود :اجتناب؛ تکرار و
مداومت؛تردید؛شک در عبادت؛ترس؛دقت و نظم افراطى؛اجبار و الزام؛احساس بن
بست؛عناد و لجاجت.
علائم دیگر:
در مواردى وسواس بصورت، خود را در معرض تماشا گذاردن، دله دزدى، آتش زدن جایى، درآوردن جامه خود، بیقرارى، بهانهگیرى، بىخوابى، بدخوابى، بىاشتهایى،… متجلى مىشود آنچنانکه به اطرافیانش این احساس دست مىدهد که نکند دیوانه شده باشد.اشخاصی که مبتلا به وسواس هستند اعتماد به نفس ندارند و خود را موجودی بی ارزش و ناچیز می شمارند. ولی چون نمی توانند افکار وسواس را دور اندازند. بیشتر احساس مقاومت می کنند.اینگونه افراد معمولا بسیار تکامل جو می باشند. لیستی از علائم و مقیاس های درجه بندی در اینجا آورده شده است که برای تشخیص اختلالات روانی وسواس فکری عملی کمک خواهد کرد. ولی هیچ لیستی کلی نمی تواند چنین کاری انجام دهد، شما باید با پزشک خود یا یک روانشناس مشورت کنید تا اطمینان یابید.اختلالات دیگر از جمله افسردگی و اضطراب می توانند تا حدودی مشکلات مشابهی را با عث شود.پس اگر شما بعضی ازاین علائم را دارا هستید،حتما بدان معنی نیست که بیماری شما اختلال روانی وسواس فکری -عملی است .بنابراین مهمترین سوالی که شما باید بپرسید این است که آیا افکار، عادتها سد راه زندگی شغلی، زندگی اجتماعی یا زندگی خصوصی شما هستند؟
مقیاس وسواس فکری-عملی
مواردی که ذیلا می آیند مقیاس اندازه گیری شدت وسواس فکری عملی است که معمولا در کلینیک ها اندازه گیری میشود. بهبود آن معمولا با درمان انجام می شود گر چه علائم بیماری شخص به مرور زمان ممکن است تغییر یابد.
جزئی
شخص مدت کوتاهی را برای مقاومت در برابر
علائم صرف می کند و تقریبا هیچ گونه تداخلی در فعالیت های روزمره وجود
ندارد.رفتار وسواس فکری -عملی غیر قابل تشخیص درمعاینات بالینی علائم ملایم
بوده و قابل توجه برای خود شخص و برای بیننده می باشد و باعث تداخل ملایمی
در زندگی شخص می شود که شاید مدت زمان کوتاهی در مقابل آنان ایستادگی شود.
علائم به آسانی برای دیگران قابل تحمل هستند.
رفتار وسواس فکری-عملی کلینیکی
علائم تداخل مشخصی با زندگی معمولی دارند،
شخص انرژی زیادی را برای مقاومت و کمک گرفتن از دیگران صرف می کند تا امور
زندگی روزمره ی خود را بگذراند
رفتار وسواس فکری- عملی شدید
علائم بیماری در این مرحله عاجز کننده و
مداخله گرند. فعالیت روزمره یک کشمکش فعال است شخص شاید تمام وقت خود را
برای ایستادگی در برابر علائم صرف کند وکمک زیادی را از اطرافیان برای
ایفای وظیفه ی خود جلب نماید.
رفتار وسواسی فکری -عملی بسیار شدید
علائم کاملا فلج کننده هستند شخص نظارت
مستقیمی را در اموری مانند خوردن، خوابیدن وغیره نیاز دارد. حتی جزئی ترین
تصمیم گیری ها یا جزئی ترین فعالیت ها حمایت پرسنل را طلب می کند این شدید
ترین حالت است .
اگر شما خود را در شماره ی ۷ یا بالاتر از
آن قیاس کرده اید بهتر است مشورتی با یک روانپزشک یا روانشناس داشته باشید
ولی اگر با موفقیت علائم خود را می توانید کنار بگذارید. یک مشاور شاید به
شما کمک کند نحوه ی زندگی خود را بهتر نمایید.
انواع وسواس:
وسواسهایى که تمام فکر و اندیشه افراد را تحت تاثیر قرار داده و احاطهشان مىکند معمولا بصورتهاى زیر است:وسواس فکرى:این وسواس بصورتهاى مختلف خود را نشان مىدهد که برخى از نمونههاى آن بشرح زیر است:اندیشه درباره بدن:بدین گونه که بخشى مهم از اشتغالات ذهنى و فکرى بیمار متوجه بدن اوست. او دائما به پزشک مراجعه مىکند و در صدد بهدست آوردن دارویى جدید براى سلامتبدن است.رفتار حال یا گذشته:مثلا در این رابطه مىاندیشد که چرا در گذشته چنین و چنان کرده؟ آیا حق داشته است فلان کار را انجام دهد یا نه؟ و یا آیا امروز که مرتکب فلان عملى مىشود آیا درست مىاندیشد یا نه؟ تصمیمات او رواستیا ناروا ؟در رابطه با اعتقادات: زمانى فکر وسواسى زمینه را براى تضادها و مغایرتهاى اعتقادى فراهم مىسازد. مسایلى در زمینه حیات و ممات، خیر و شر، وجود خدا و پذیرش یا طرد مذهب ذهن او را بخود مشغول مىدارد.
اندیشه افراطى:
زمانى وسواس در مورد امرى بصورت افراط در
قبول یا رد آن استبا اینکه بیمار خلاف آن را در نظر دارد ولى بصورتى است
که گویى اندیشه مزاحمى بر او مسلط است که او را ناگزیر به دفاع از یک
اندیشه غلط مىسازد، از آن دفاع و یا آن را طرد مىکند بدون اینکه آن مساله
کوچکترین ارتباطى با زندگى او داشته باشد; مثلا در رابطه با دارویى
عقیدهاى افراطى پیدا مىکند بگونهاى که طول عمر، بقاى زندگى و رشد خود را
در گرو مصرف آن دارو مىداند، اگرچه در اثر مصرف به چنان نتیجهاى دست
نیابد.
2-وسواس عملى:
وسواس عملى به شکلهاى گوناگون خود را بروز مىدهد که ما به نمونهها و مواردى از آن اشاره مىکنیم :شستشوى مکرر: مردم بر حسب عادت تنها همین امر را وسواس مىدانند و این بیمارى در نزد زنان رایجتر است.
رفتار منحرفانه:
جلوه آن در مواردى بصورت دزدى است و این امر حتى در افرادى دیده مىشود که هیچگونه نیاز مادى ندارند.
دقت وسواسى:
نمونهاش را در منظم کردن دگمه لباس و… مىبینیم و وضعیت فرد بگونهاى است که گویى از این امر احساس آرامش مىکند.
شمردن:
شمردن و شمارشها در مواردى مىتواند از همین قبیل بحساب آید مثل شمردن نردهها با اصرار بر این که اشتباهى در این امر صورت نگیرد.
راه رفتن:
گاهى وسواسها بصورت راه رفتن اجبارى است.
شخص از این سو به آن سو راه مىرود و اصرار دارد که تعداد قدمها معین و طبق
ضابطه باشد. مثلا فاصله بین دو نقطه از ده قدم تجاوز نکند و هم از آن کمتر
نباشد.
3- وسواس ترس:
صورتهاى ترس وسواسى عبارت است از: ترس از
آلودگى – ترس از مرگ – ترس از دفع – ترس از محیط محدود – ترس از امرى خلاف
اخلاق – ترس از تحقق آرزو.
4-وسواس الزام:
در این نوع وسواس نمىتواند خود را از
انجام عمل و یا فکرى بیرون آورد و در صورت رهایى از آن فکر و خوددارى از آن
عمل موجبات تنش در او پدید خواهد آمد.
وسواس در چه کسانی بروز می کند؟
الف) در رابطه با سن:تجارب حیات عادى افراد نشان مىدهد که وسواس همگام با بلوغ و در غلیان شهوت در افراد پایه گرفته و تدریجا رشد مىکند. اگر در آن ایام شرایط براى درمان مساعد باشد بهبودهاى نسبى و دورهاى پدید مىآید وگرنه بیمارى سیر مداوم و رو به رشد خود را خواهد داشت تا جایى که خود بیمار به ستوه مىآید.ب) در رابطه باهوش:بررسیهاى علمى نشان دادهاند که وضع هوشى آنها در سطحى متوسط و حتى بالاتر از حد متوسط است. وسواسىهایى که داراى هوش اندک و یا با درجه ضعیف باشند بسیار کمند بر این اساس رفتار آنها نباید حمل بر کمهوشى شان شود.ج) در رابطه با اعتقاد:د) در رابطه با شخصیت و محیط:تجارب نشان دادهاند آنهایى که در زندگى شخصى حساسترند امکان ابتلایشان به بیمارى وسواس بیشتر است و غلبه وسواس بر آنها زیادتر است. در بین فرزندانى که والدینشان معمولا محکومشان مىکنند این بیمارى بیشتر دیده مىشود.پارهاى از تحقیقات نشان دادهاند که شخصیت والدین و حتى صفات ژنتیکى، روابط همگن خویى و محیطى در این امور مؤثرند بهمین نظر وسواس در بین دوقلوهاى یکسان بیشتر دیده مىشود تا در دیگران، اگر چه ریشههاى اساسى و کلى این امر کاملا مشهود نیست.مساله شخصیت را اگر با دامنهاى وسیعتر مورد توجه قرار دهیم خواهیم دید که این امر حتى در برگیرنده افراد و اشخاص از نظر جوامع هم خواهد بود. وسواس بر خلاف بیمارى هیسترى است که اغلب در جوامع عقب نگهداشته شده دیده مىشود، در جوامع بظاهر متمدن و پیشرفته و حتى در بین افراد هوشمند هم بمیزانى قابل توجه دیده مىشود.
ریشههاى خانوادگى وسواس
در مورد ریشه و سبب این بیمارى مطالب
بسیارى ذکر شده که اهم آنها عبارتند از وراثت، شخصیت زیر ساز یا الحاقى،
وضع هوشى، عوامل اجتماعى، عوامل خانوادگى، عوامل اتفاقى، رقابتها، منعها
و… که ما ذیلا به مواردى از آن اشاره مىکنیم.
الف) وراثت:
تحقیقات برخى از صاحبنظران نشان داده است
که حدود چهل درصد وسواسیها، این بیمارى را از والدین خود به ارث بردهاند،
اگرچه گروهى دیگر از محققان جنبه ارثى بودن آن را محتمل دانسته و قایل
شدهاند، انتقال زمینههاى عصبى مىتواند ریشه و عاملى در این راه باشد.
ب) تربیت :در این مورد مباحثى قابل ذکرند که اهم آنها عبارتند از:
۱- دوران کودکى:اعتقاد گروهى از محققان این
است که پنجاه درصد وسواسهاى افراد در سنین جوانى و پس از آن از دوران
کودکى پایهگذارى شده و تاریخچه زندگى آنها حاکى از دوران کودکى ویژهاى
است که در آن کشمکشها و مقاومتها و سرسختىهاى فوق العاده وجود داشته و
کودک در برابر خواستههاى بزرگتران تاب مقاومت نداشته است.۲- شیوه تربیت:در
پیدایش گسترش وسواس براى شیوه تربیت والدین نقش فوق العادهاى را باید
قایل شد. بررسیها نشان مىدهد مادران حساس و کمال جو بصورتى ناخودآگاه
زمینه را براى وسواسى شدن فرزندان فراهم مىکنند و مخصوصا والدینى که رفتار
طفل را بر اساس ضابطه خود بصورت دقیق مىخواهند و انعطاف پذیرى کمترى
دارند در این رابطه مقصرند. تربیتخشک و مقرراتى در پیدایش و گسترش این
بیمارى زیاد مؤثر است. نحوه از شیر گرفتن کودک بصورت ناگهانى، گسترش آموزش
مربوط به نظافت و طهارت و کنترل کودک در رفتار مربوط به نظم و تربیت و دقت
او هم در این امر مؤثر است.۳- تحقیر کودک:عدهاى از بیماران وسواسى کسانى
هستند که دائما این عبارت به گوششان خورده است که: آدم بى عرضهاى هستى،
لیاقت ندارى، در خور آدم نیستى، بدرد زندگى نمىخورى… و از بابت عدم
لیاقتخود توسط والدین، مربیان، خواهران، و برادران ارشد رکوفتشنیده و
تنبیه شدهاند. این گونه برخوردها بعدا زمینه را براى ناراحتى عصبى و یا
وسواس آنها فراهم کرده است.۴- ناامنىها:پارهاى از تحقیقات نشان دادهاند
برخى از آنها که دوران حیات کودکى آشفتهاى داشته و با ترس و نا امنى همساز
بودهاند بعدها به چنین بیمارى دچار شدهاند. آنها در مرحله کودکى وحشت از
آن داشتهاند که نکند کار و رفتارشان مورد تایید والدین و مربیان قرار
نگیرد. اینان در دوران کودکى براى راضى کردن مربیان خود مىکوشیدند و سعى
داشتهاند که دقتى افراطى درباره کارهاى خود روا دارند و در همه مسائل، با
باریکبینى و موشکافى وارد شوند.۵- منعها:گاهى وسواس فردى بزرگسال نشات
گرفته از منعهاى شدید دوران کودکى و حتى نوجوانى و جوانى است. مته بر
خشخاش گذاردن والدین و مربیان، ایرادگیریهاى بسیار، توقعات فوق العاده از
زیر دستان، اگر چه ممکن است کار را برطبق مذاق خواستاران پدید آورد معلوم
نیست عاقبتخوش و میمونى داشته باشد.۶- خانواده افراد وسواسى: بررسیها نشان
دادهاند:- اغلب وسواسىها والدین لجوج داشتهاند که در وظیفه خواهى از
فرزندان سماجتبسیار نشان مىدادهاند.- ایرادگیر و عیبجو بودهاند اگر
مختصر لغزشى از فرزندان خود مىدیدند، آن را به رخ فرزندان مىکشیدند.-
خسیس و ممسک بودهاند به طورى که کودک براى دستیابى به هدفى ناگزیر به
شیوهاى اصرارآمیز بوده است و بالاخره افرادى کم گذشت، طعنه زن، ملامتگر،
بوده اند و کودک سعى مىکرده خود را در حضور آنها دائما جمع و جور کند تا
سرزنش نشود. (۶)
درمان :
براى درمان مىتوان از راه و رسمها و
وسایل و ابزارى استفاده کرد که یکى از آنها تغییر محیطى است که بیمار در آن
زندگى مىکند.۱- تغییر آب و هوا: دور ساختن بیمار از محیط خانواده و اقامت
او در یک آسایشگاه و واداشتن او به زندگى در یک منطقه خوش آب و هوا براى
تخفیف اضطراب و درمان بیمار اثرى آرامش بخش دارد و این امرى است که اولیاى
بیمار مىتوانند به آن اقدام کنند.۲- تغییر شرایط زندگى:از شیوههاى درمان
این است که زندگى بیمار را در محیطى دیگر بکشانیم و وضع او را تغییر دهیم.
او را باید به محیطى کشاند که در آن مساله حیات سالم و دور از اغتشاش و
اضطراب مطرح باشد و بناى اصلى شخصیت او از دستبردها دور و در امان باشد
بررسیهاى تجربى نشان مىدهند که در مواردى با تغییر شرایط زندگى و حتى
تغییر خانه و محل کار و زندگى بهبود کامل حاصل مىشود.۳- ایجاد اشتغال و
سرگرمى:تطهیرهاى مکرر و دوبارهکارىها بدان خاطر است که بیمار وقت و فرصتى
کافى براى انجام آن در خود احساس مىکند و وقت و زمانى فراخ در اختیار
دارد. بدین سبب ضرورى است در حدود امکان سرگرمى او زیادتر گردد تا وقت
اضافى نداشته باشد. اشتغالات یکى پس از دیگرى او را وادار خواهد کرد که
نسبتبه برخى از امور بىاعتماد گردد، از جمله وسواس.۴- زندگى در جمع:فرد
وسواسى را باید از گوشهگیرى و تنهایى بیرون کشاند. زندگى در میان جمع خود
مىتواند عاملى و سببى براى رفع این التباشد. ترتیب دادن مسافرتهاى
دستجمعى که در آن همه افراد ناگزیر شوند شیوه واحدى را در زندگى پذیرا
شوند، در تخفیف و حتى درمان این بیمارى مخصوصا در افرا کمرو مؤثر است.۵-
شیوههاى اخلاقى:رودربایستىها و ملاحظات فیمابین که هر انسانى بنحوى با آن
مواجه است تا حدود زیادى سبب تخفیف این بیمارى مىشود. طرح سؤالات انتقادى
توام با لطف و شیرینى، بویژه از سوى کسانى که محبوب و مورد علاقه بیمارند
در امر سازندگى بیمار بسیار مؤثر است و مىتواند موجب پیدایش تخفیف هایى در
این رابطه شوند و البته باید سعى بر این باشد که انتقاد به ملامت منجر
نشود روح بیمار را نیازارد. احیاى غرور بیمار در مواردى بسیار سبب درمان و
نجات او از عوامل آزار دهنده و خفت و خوارى ناشى از پذیرش رفتارهاى ناموزون
وسواسى است و به بیمار قدرت مىدهد. باید گاهى غرور فرد را با انتقادى
ملایم زیر سؤال برد و با کنایه به او تفهیم کرد که عرضه اداره و نجات خویش
را ندارد تا او بر سر غرور آید و خود را بسازد. باید به او القا کرد که
مىتواند خود را از این وضع نجات دهد. همچنین باید به بیمار اجازه داد که
درباره افکار خود اگر چه بى معنى است صحبت کند و از انتقاد ناراحت نباشد.۶-
تنگ کردن وقت:بیش از این هم گفتهایم که گاهى تن دادن به تردیدها ناشى از
این است که بیمار خود را در فراخى وقت و فرصتببیند و براى درمان ضرورى است
که در مواردى وقت را بر فرد وسواسى تنگ کنند. در چنین مواردى لازم استبا
استفاده از متون و شیوههایى او را به کارى مشغول دارید به امر و وظیفهاى
او را وادار نمایید تا حدى که وقتش تنگ گردد و ناگزیر شود با سر هم کردن
عمل و وظیفه کار و برنامه خود را اگرچه نادرست استسریعا انجام دهد. تکرار و
مداومت در چنین برنامهاى در مواردى مىتواند بصورت جدى در درمان مؤثر
باشد.۷- زیرپاگذاردن موضوع وسواس:در مواردى براى درمان بیمار چارهاى
نداریم جز اینکه به او القا کنیم به قول معروف به سیم آخر بزند، حتى با
پیراهنى که آن را او نجس مىداند و یا با دست و بدنى که او تطهیر نکرده
مىشمارد و به نماز بایستد و وظیفهاش را انجام دهد. به عبارت دیگر بیمار
را وا داریم تا همان کارى را که از آن مىترسد انجام دهد. تنها در چنین
صورت است که در مىیابد هیچ واقعهاى اتفاق نمىافتد.
شیوههاى اصولى در درمان وسواس:
الف) روانپزشکى:اگر رفتار و یا عمل وسواسى
شدید شود نیاز به متخصص روانى و درمانگرى است که در این زمینه اقدام کند.
کسى که تعلیمات تخصصى و تحصیلىاش در روان پزشکى او به او اجازه مىدهد که
براى شناخت ریشه بیمارى و درمان بیمار اقدام نماید. علاوه بر اینکه در
زمینه ریشهیابىها کار و تلاش کرده و دائما در رابطه با خود هم اقداماتى
بعمل آورده و لااقل حدود ۳۰۰-۲۰۰ ساعتى هم در رابطه با شناختخویش گام
برداشته است. اینان اجازه دارند که در موارد لازم نسخه بنویسند و یا
داروهایى تجویز کنند و یا شیوههاى دیگرى را براى درمان لازم مىبینند بکار
گیرند.بیماران را گاهى لازم است که در مؤسسات روانپزشکى و گاهى هم در
بیمارستانها به طرق روانکاوى و رواندرمانى درمان نمایند و در موارد ضرور
باید آنها را بسترى نمود. درمان بیمارى براى برخى از افراد بسیار ساده و
آسان و براى برخى دیگر بسیار سخت است ; بویژه که شرایط اقتصادى و اجتماعى
بیمار هم در این امر مؤثر است.
ب) روان درمانى:
این هم نوعى درمان است که توسط روانکاو یا
روانشناس صورت مىگیرد و آن یک همکارى آزاد بین بیمار و درمان کننده مبتنى
بر اعمال متقابل است که بر اساس روابطى نسبتا طولانى و طبق هدف و برنامه
ریزى مشخصى به پیش مىرود. درمان اختلال بهصورت مکالمه و صحبت و یا هر
شیوه مفیدى که قادر به اصلاح زندگى روانى فرد باشد انجام مىگیرد. در این
درمان گاهى هم ممکن است دارو مورد استفاده قرار گیرد. البته اصل بر این است
که بر اساس شیوه مصاحبه و گفتگو زمینه براى یک تحول درونى فراهم شود.
اصولى در روان درمانى:
در روان درمانى افراد، همواره سه اصل مورد نظر است و مادام که به این جنبهها توجه نشود امکان اصلاح و درمان نخواهد بود:
الف – اصلاح محیط:غرض محیط زندگى بیمار،
توجه به امنیت آن، بررسى اصول حاکم بر جنبههاى محبتى و انضباطى، نوع روابط
و معاشرتها، فعالیتهاى تفریحى، گردشها، تلاشهاى جمعى، مشارکتها در امور،…
است.ب – ارتباط خوب و مناسب:در روان درمانى آنچه مهم است داشتن و یا ایجاد
روابط خوب و مناسب همدردى و همراهى، کمک کردن، دادن اعتبار و رعایت احترام،
وانمود کردن حق بجانبى براى بیمار، تقویت قدرت استدلال، بیان خوب، خوددارى
از سرزنش و… .ج – روانکاوى و روان درمانى:که در آن تلاشى براى ریشهیابى،
ایجاد زمینه براى دفاع خود بیمار از وضع و حالات خود گشودن عقدهها، توجه
دادن بیمار به ریشه و منشا اختلال خود، القائات لازم و…
مشاوره و درمان روانی:
در درمان غیردارویی، از الگوهای مختلف برای
کاهش این اختلال بهره میگیرند که به برخی از آنها به طور اجمال اشاره
میکنیم زیرا از این تکنیکها متناسب با نوع و شدت و ضعف بیماری استفاده
میشود:۱) شناخت درمانی، در این روش طی جلسات مکرر و متعدد، بینش بیمار
درباره تعارضهای درونی خود به کمک رواندرمانگر تغییر مییابد.2) رفتار
درمانی:روشهای متعدد و متنوعی است از کارشناس مربوطه بیمار را به کارها و
فعالیتهایی جهت کاهش سطح اضطراب و در نتیجه فکر یا عمل وسواس او وا
میدارد.۳) گاهی نیز روانشناس با ایجاد ارتباط با خانواده بیمار به کاهش
ناهماهنگیهای احتمالی در خانواده و تصحیح ارتباطات خانوادگی آنها
میپردازد.
روشهای کلی درمان:
برای علاج و درمان این بیماری ابتدا باید
نوع آن را شناخت و روش درمانی مناسب با آن را انتخاب نمود . ما در این قسمت
به برخی از روشهای کلی مبارزه با این حالت اشاره می نماییم.
۱) عدم پاسخ دهی:مهمترین
و کلی ترین راه درمان وسواس، بی توجهی به پیام های آن و عدم پاسخ دهی عملی
به آن است . این بیماری در صورتی ادامه می یابد و تشدید می شود که به
نداهای درونی آن که مبتنی بر تکرار عمل ، یا دقت بی مورد و یا قضاوت غیر
منطقی و افراطی نسبت به امور است، پاسخ دهی عملی شود. برای مقابله با این
حالت بهترین راه بی اعتنایی به این پیامها و ترتیب اثر ندادن به آنها است.
اگر مدتی این روش عملی شود ، به طور قطع از شدت ابتلا به آن کاسته خواهد
شد.2) تقابل به ضد:برای کسانی که از
آلودگی و نجاست هراس دارند و این هراس منشا اضطراب و وسواس در آنها شده است
، آلوده سازی عمدی شخص توسط خود او یا دیگران ، از راههای درمان و رفع
حساسیت به این امر است . اگر این روش با تکرار تحمل شود به طور قطع موثر
خواهد بود.3) فرمان ایست:در منابع
علمی جدید ، برای متوقف کردن افکار وسواسی ، علاوه بر درمانهای دارویی و
قبل از آن درمانها ، از روشهای خاصی استفاده می شود که مهمترین آنها روش
توقیف فکر نام دارد، بدین ترتیب است که از بیمار خواسته می شود که به طور
عمد افکار وسواسی خود را آزاد بگذارد و در این بین ناگهان درمانگر با صدای
بلند و بیزار کننده ، فریاد می زند : ایست !؟! به نظر می رسد این عمل جریان
فکر وسواسی را متوقف می کند .
درمان دارویی:
بیماری وسواس چون دارای ریشه های هورمونی است و با فعالیت های هورمونی بدن نیز در ارتباط است ، پزشکان با تجویز داروهایی سعی می نمایند فعالیت های هورمونی بدن را متعادل سازند و از این طریق کمک می کنند تا فرد بتواند راحت تر با این مشکل طرف شود و آن را از خویش براند.
توصیه های عملی
۱ ) اگر مبتلا به وسواس در شست و شو هستید،
خود را در معرض چیزهای آلوده و نجس قرار دهید و یا به تجسّم چنین
موقعیتهایی بپردازید و از انجام دادن آن کار خودداری نکنید. ، از فردی
بخواهید خودش را در معرض این موقعیتها یا موضوعهای ذکر شده قرار دهد بدون
این که «واکنش بی اختیاری» از خودش نشان دهد.سپس شما نیز همان کار را
انجام دهید. این کار باعث میشود موضوعها یا موقعیتهای اضطراب آور، کم کم
اثر خود را از دست بدهد و اضطراب شما کاهش پیدا کند. در واقع ریشه و علت
اصلی وسواس (اضطراب) از بین برود.۲ ) به خودتان تلقین کنید که «وسواس» یک
نوع کار شیطانی است و باید هر چه زودتر دست از آن بردارم.۳ ) به خدا توکل
کنید و از او استعانت بجویید تا هر چه زودتر بر این مشکل فایق آیید.
بیماری وسواس(از ابتلا تا درمان)